Profilaktyka chorób układu krążenia

Choroby układu krążenia, nazywane inaczej chorobami układu sercowo-naczyniowego, to pojęcie obejmujące zaburzenia w obrębie układu naczyń krwionośnych i serca. Mimo coraz lepszej diagnostyki i nowoczesnych metod leczenia, choroby te są jedną z najczęstszych przyczyn zgonów tak w Polsce, jak i w wielu innych krajach świata. Zachorowalność wzrasta, zwłaszcza u mężczyzn w średnim wieku. Bardzo często osoby z dolegliwościami ze strony układu krążenia, ignorują pierwsze objawy. Wśród chorób układu krążenia wyróżnić można zarówno wady wrodzone serca, choroby o podłożu genetycznym, jak i choroby nabyte. Najczęściej występujące choroby:

• nadciśnienie tętnicze – stan, w którym ciśnienie tętnicze krwi jest wyższe niż przyjęta górna granica. Najczęstsze objawy: ból głowy, bezsenność, szumy uszne, zaburzenia widzenia. Nieleczone nadciśnienie może prowadzić m.in. do udarów, choroby niedokrwiennej serca, niewydolności serca i nerek.

• niewydolność serca – stan, w którym serce nie ma wystarczającej siły, aby przepompować odpowiednią ilość krwi. Najczęstsze objawy: osłabienie, łatwe męczenie się nawet przy niewielkim wysiłku, duszności, obrzęki;

• zawał serca – występuje na skutek przerwania dopływu krwi do części mięśnia sercowego przez dłuższy czas; objawia się zazwyczaj intensywnym bólem w klatce piersiowej, który może promieniować np. do barku, żuchwy, oraz m.in. nudnościami, dusznością, niepokojem. Na zawał serca umiera rocznie około 15 tys. Polaków.

• choroba wieńcowa – spowodowana jest niewłaściwym zaopatrzeniem serca w krew tętniczą w wyniku zwężenia naczyń wieńcowych. Najczęstsze objawy: powysiłkowe bóle w klatce piersiowej ustępujące w spoczynku i męczliwość. Ponad 40% zgonów kardiologicznych u mężczyzn spowodowanych jest chorobą wieńcową, w przypadku kobiet jest to 30%.

• udar mózgu – miejscowe zaburzenie krążenia krwi w obrębie naczyń zlokalizowanych w mózgu, do którego dochodzi nagle; wyróżnia się dwa rodzaje udarów – niedokrwienny oraz krwotoczny.

Niektóre wzorce zachowań składające się na współczesny styl życia (niewłaściwe odżywianie, siedzący tryb życia, spożywanie alkoholu, palenie tytoniu, stres) odgrywają ważną rolę w rozwoju chorób układu krążenia. Zaburzenia biochemiczne wywołane przez niewłaściwe wzorce określane są jako czynniki ryzyka.

Najistotniejsze czynniki ryzyka w przypadku chorób układu krążenia:

• nadciśnienie tętnicze krwi;

• zaburzenia gospodarki lipidowej (podwyższone stężenie we krwi cholesterolu całkowitego, LDL-cholesterolu, triglicerydów i niskie stężenie HDL-cholesterolu);

• upośledzona tolerancja glukozy;

• palenie tytoniu;

• niewłaściwe odżywianie;

• siedzący tryb życia;

• nadwaga i otyłość;

• nadmierny przewlekły stres;

• wiek;

• płeć męska.

Kodeks zdrowego układu krążenia:

• Odżywiaj się zdrowo (ogranicz spożycie tłuszczów nasyconych i soli).

• Uprawiaj regularnie, umiarkowaną aktywność fizyczną 150–300 minut tygodniowo.

• Kontroluj ciśnienie tętnicze krwi. Utrzymuj je w granicach normy (<140/90mmHg).

• Zadbaj o prawidłowe stężenie cholesterolu.

• Rzuć palenie i unikaj ekspozycji biernej na dym tytoniowy.

• Ogranicz spożywanie alkoholu.

• Utrzymuj prawidłową masę ciała (BMI 18,5 – 24,9 BMI).

Darmowy plan żywieniowy DASH NADCIŚNIENIE dostępny na portalu: diety.nfz.gov.pl

Program Profilaktyki Chorób Układu Krążenia

Program ChUK skierowany jest do osób, które:

• w danym roku kalendarzowym mają 35, 40, 45, 50, 55 lat;

• obciążone są czynnikami ryzyka (palenie papierosów, nadciśnienie tętnicze krwi, zaburzenia gospodarki lipidowej, niska aktywność ruchowa, nadwaga i otyłość, upośledzona tolerancja glukozy, nadmierny stres, nieracjonalne odżywianie się, wiek);

• nie mają rozpoznanej choroby układu krążenia;

• w okresie ostatnich 5 lat nie korzystały ze świadczeń udzielanych w ramach programu.

Szczegółowe informacje o programie znajdziesz na stronach:

https://pacjent.gov.pl/programy-profilaktyczne

https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/programy-profilaktyczne

Lista placówek biorących udział w programie:

https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/ProgramyProfilaktyczne

Opracowano na podstawie materiałów udostępnionych w ramach akcji Narodowego Funduszu Zdrowia – Środa z Profilaktyką