Nowotwory przewodu pokarmowego stanowią 15-20% wszystkich nowotworów. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów zapada na nie rocznie ponad 31 tys. Polaków, ponad 25 tys. osób umiera, są najczęstszym rodzajem raka wśród mężczyzn, u kobiet są drugim co do częstości występowania. Ich 50% cechują złe rokowania.
Nowotwory układu pokarmowego to grupa zróżnicowanych jednostek chorobowych, zlokalizowanych w przewodzie pokarmowym. Zaliczamy do nich: raka przełyku, żołądka, trzustki, wątroby, pęcherzyka żółciowego, jelita cienkiego, okrężnicy oraz odbytnicy. Objawy alarmowe nowotworów przewodu pokarmowego są różne, w zależności od umiejscowienia i mogą być mało charakterystyczne. Łatwo je przeoczyć lub uznać za przejściowe niedomagania.
Do najgroźniejszych nowotworów układu pokarmowego zaliczamy:
raka trzustki – jest to wysoko śmiertelny nowotwór, który ze względu na niespecyficzne objawy diagnozowany jest zazwyczaj w zaawansowanym stadium. Pierwsze objawy są mało charakterystyczne, należą do nich: nudności, utrata apetytu, bóle brzucha, spadek masy ciała. Dopiero wyraźne symptomy, zwykle związane z przerzutami, takie jak żółtaczka czy bóle pleców, prowadzą do postawienia właściwej diagnozy;
raka wątroby – podobnie, jak w przypadku raka trzustki – głównym powodem wysokiej statystyki zgonów jest późne wykrycie nowotworu. Do najczęstszych objawów zaliczamy: żółtaczkę, ból w nadbrzuszu, wodobrzusze, spadek masy ciała, osłabienie;
raka żołądka – początkowe objawy są nieswoiste i obejmują ból brzucha, nudności, brak apetytu, chudnięcie, osłabienie, częste odbijania, smoliste stolce. Zaawansowane stadium daje wyraźne objawy: postępujące trudności w połykaniu, nasilony ból po jedzeniu, wyczuwalny guz, wodobrzusze;
raka przełyku – pierwszymi objawami związanymi z rozwojem choroby mogą być trudności i ból przy połykaniu, wymioty, spadek masy ciała, krwawienia z przewodu pokarmowego oraz nocne bóle.
rak jelita grubego – najczęstszy nowotwór układu pokarmowego, zwykle rozwija się powoli, we wczesnym stadium rozwoju może nie dawać żadnych niepokojących objawów. Są one częściowo zależne od lokalizacji procesu nowotworowego. Do najczęstszych należą powtarzające się krwawienia z odbytnicy, zmiana rytmu wypróżnień – pojawienie się i utrzymywanie niewyjaśnionej biegunki lub zaparcia, krew w stolcu, ból i skurcze brzucha, utrata masy ciała, anemia, osłabienie i brak apetytu.
Rak wątroby: marskość wątroby spowodowana nadużywaniem alkoholu, zakażeniami wirusami zapalenia wątroby typu B i typu C, cukrzyca, otyłość.
Rak żołądka: środowiskowe, nieprawidłowa dieta, otyłość, spożywanie alkoholu, palenie papierosów.
Rak przełyku: spożywanie alkoholu, palenie tytoniu, choroba refluksowa, otyłość, oparzenie chemiczne i fizyczne przełyku, infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego HPV.
Rak jelita grubego: otyłość, nieprawidłowa dieta, obecność w jelicie grubym gruczolaków, predyspozycje genetyczne, stany zapalne jelit, brak aktywności fizycznej, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, wiek powyżej 50 roku życia, występowanie choroby Leśniowskiego – Crohna.
Profilaktyka:
Zasadniczą rolę w redukcji ryzyka rozwoju nowotworów odgrywa profilaktyka pierwotna.
Odżywiaj się zdrowo, wybieraj produkty bogate w błonnik (owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych). Unikaj potraw, takich jak: czerwone mięso, produkty wysokoprzetworzone, sól, cukier, pokarmy wysokokaloryczne, smażone.
Rzuć palenie, ogranicz spożywanie alkoholu.
Utrzymuj prawidłową masę ciała (BMI = 18,5 – 24,9).
Uprawiaj regularnie, umiarkowaną aktywność fizyczną 150–300 minut tygodniowo.
Chroń się przed zakażeniami wirusowymi np. wirusem zapalenia wątroby typu C czy wirusem brodawczaka ludzkiego HPV.
Przeprowadź wywiad rodzinny, wiele nowotworów układu pokarmowego jest uwarunkowanych genetycznie.
W większości przypadków nowotwory przewodu pokarmowego wykrywane są zbyt późno, kiedy choroba ma postać zaawansowaną. Bardzo duże znaczenie mają badania przesiewowe. W ramach programu badań przesiewowych raka jelita grubego można wykonać bezpłatną kolonoskopię profilaktyczną. Program skierowany jest do osób w wieku 55 – 64 lat, które otrzymały imienne zaproszenie na badanie oraz do osób w wieku 20–65 lat, które nie otrzymały zaproszenia, ale znajdują się w grupie ryzyka. Szczegółowe informacje o programie znajdziesz na stronach: http://pbp.org.pl/ lub https://www.gov.pl/web/zdrowie/profilaktyka-raka-jelita-grubego
Uwaga! Nie bagatelizuj żadnych nietypowych objawów! Boli Cię brzuch? Chudniesz? Żółknie Ci skóra? Masz biegunkę lub zaparcia? NATYCHMIAST ZGŁOŚ SIĘ DO LEKARZA!
Opracowano na podstawie materiałów udostępnionych w ramach akcji Narodowego Funduszu Zdrowia – Środa z Profilaktyką
Szczepienie przeciw ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV)
Szanowni Państwo, Informujemy, że od dnia 1 czerwca br. SPZOZ w Skale realizuje bezpłatne szczepienia przeciw ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV). Jest wiele typów HPV, spośród których część jest silnie rakotwórcza – może powodować min. raka szyjki macicy. Kraje, które wprowadziły szczepienia przeciw HPV, zmniejszyły liczbę zakażeń nawet o 90%. Szczepienia zalecane są dla dziewcząt […]
Szanowni Pacjenci, z przyjemnością informujemy, iż od 1 kwietnia 2023 r. w SPZOZ w Skale będzie funkcjonowała Poradnia Urologiczna, przyjmująca pacjentów w ramach podpisanej umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia. Aby skorzystać z bezpłatnej wizyty urologicznej, należy posiadać skierowanie.
Szczepienie przeciw ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV)
